İşçilik Alacaklarına Uygulanacak Zamanaşımı Süreleri Nelerdir?

**7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanununun yürürlüğe girmesinden önce kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı için zamanaşımı 10 yıl olarak uygulanmaktaydı. Ancak 7036 Sayılı Kanunun 15. maddesi ile getirilen İş Kanunu ek 3. maddesi ile kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötüniyet tazminatı ve eşit davranma ilkesine uyulmaksızın iş sözleşmesinin feshinden kaynaklanan tazminat talepleri için zamanaşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiş; zamanaşımı süresi 10 yıldan 5 yıla düşürülmüştür.

İşçi alacakları zamanaşımı süresi.

İşçi alacaklarında hangi faiz uygulanır?

• KIDEM TAZMİNATI:

İş Hukukunda Zamanaşımı Süreleri İle İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/14251 E. , 2020/2872 K.

…Ancak davalı vekili 01.12.2015 tarihli dilekçesinde Yargıtay kararından bahsederek, ıslah tarihinden geriye doğru 5 yılın dışında kalan kısmın zamanaşımına uğradığını belirterek iş bu karar doğrultusunda hesaplamanın yeniden ve zamanaşımına göre yapılması gerektiğini belirtmiştir.
Yukarıda belirtildiği üzere davaya karşı yapılan zamanaşımı süresinde değil ise de ıslaha karşı yapılan zamanaşımı defii süresinde olup, Mahkemece ıslaha karşı yapılan zamanaşımı def’i değerlendirilmeden ve bu konuda gerekçe oluşturulmadan yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/26831 E. , 2020/1561 K.

…Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalmasını ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu “eksik bir borç” haline dönüştürür ve “alacağın dava edilebilme özelliği”ni ortadan kaldırır. Uygulamada, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması, dava açma tekniği bakımından, tümü ihlal ya da inkâr olunan hakkın ancak bir bölümünün dava edilmesi, diğer bölümüne ait dava ve talep hakkının bazı nedenlerle geleceğe bırakılması anlamına gelir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca benimsenmiş ilkeye göre, kısmi davada fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmuş olması, saklı tutulan kesim için zamanaşımını kesmez, zamanaşımı, alacağın yalnız kısmi dava konusu yapılan miktar için kesilir. Dava konusunun ıslah yoluyla arttırılması durumunda, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulandığı dönemde, ıslah dilekçesinin tebliğini izleyen ilk oturuma kadar ya da ilk oturumda yapılan zamanaşımı defi de ıslaha konu alacaklar yönünden hüküm ifade eder. Ancak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden sonraki uygulamada, 371/2 ve 319. maddeler uyarınca ıslah dilekçesinin davalı tarafa tebliği üzerine iki haftalık süre içinde ıslaha konu kısımlar için zamanaşımı definde bulunulabileceği kabul edilmelidir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/13768 E. , 2020/1111 K.

…Davacının haftanın 6 günü 07:30-19:00 saatleri arasında çalıştığı bu çalışmada günlük 1.5 saat ara dinlenme süresi düşülerek haftalık 15 saat fazla mesai yaptığı, ayrıca 01/03/2011 tarihli iş sözleşmesindeki hüküm gereğince 01/03/2011 tarihinden itibaren fazla mesai ücrete dahil olduğundan 270 saatlik fazla mesai süresi haftalık değerlendirilerek ve dosyaya sunulan fazla mesai karşılığında serbest zaman kullanımına dair belgelerde gözetilerek hesaplandıktan sonra, yine aynı oranda karineye dayalı makul indirim yapılıp, kalan tutardan 2010 yılının Mayıs ayı bordrosundaki fazla mesai ücreti tahakkuku mahsup edilerek sonuca gidilmesi gerekirken, talep aşılarak hüküm kurulması hatalıdır. Hesaplama yapılırken, yine dava tarihinden itibaren zamanaşımının gözetilmesi gerektiğide gözden kaçırılmamalıdır.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016/28530 E. , 2020/658 K.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun uygulandığı dönemde süre geçtikten sonra yapılan zamanaşımı definin geçerli sayılabilmesi için davacının açıkça muvafakat etmesi gerekir. Başka bir anlatımla 01.10.2011 tarihinden sonraki uygulamalar bakımından süre geçtikten sonra ileri sürülen zamanaşımı define davacı taraf muvafakat etmez ise zamanaşımı defi dikkate alınmaz.Somut uyuşmazlıkta, davacı tarafından 06/06/2016 tarihinde fazla çalışma ve ulusal bayram genel tatil alacakları ıslah edilmiş, ıslah dilekçesi davalıya 09/06/2016 tarihinde tebliğ edilmiş davalı ise 14/06/2016 tarihinde bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile ıslaha karşı zamanaşımı itirazında bulunmuştur. Davacının 06/06/2011 tarihinden önce dava dilekçesinde talep ettiği alacaklar dışındaki alacakları zamanaşımına uğramış olup, davacının zamanaşımına uğrayan fazla çalışma ve ulusal bayram genel tatil alacakları bulunmaktadır. Mahkemece davalının ıslah dilekçesine karşı süresinde ileri sürdüğü zamanaşımı defi dikkate alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/26666 E. , 2019/8172 K.

Taraflar arasında, davacı alacaklarının zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususunda uyuşmazlık vardır.
Tahsil talepli belirsiz alacak davasında, dava açılmakla dava tarihi itibarı ile alacağın tamamı için zamanaşımı kesilir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 157. maddesi uyarınca, dava süresince tarafların yargılamaya ilişkin her işleminden veya hâkimin her kararından sonra zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Bu nedenle yargılama sırasında alacağın zamanaşımına uğradığından söz edilemeyeceğinden, davacının talep artırım dilekçesi üzerine ileri sürülen zamanaşımı definin de sonuca bir etkisi olmaz.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/9614 E. , 2019/8212 K.

4857 sayılı Kanundan daha önce yürürlükte bulunan 1475 sayılı Yasada ücret alacaklarıyla ilgili olarak özel bir zamanaşımı süresi öngörülmediği halde, 4857 sayılı İş Kanunun 32/8 maddesinde, işçi ücretinin beş yıllık özel bir zamanaşımı süresine tabi olduğu açıkça belirtilmiştir. Ancak bu Kanundan önce tazminat niteliğinde olmayan, ücret niteliği ağır basan işçilik alacakları ise 818 sayılı Borçlar Kanununun 126/1 maddesi uyarınca beş yıllık zamanaşımına tabidir. 01.06.2012 tarihinden sonra yürürlüğe giren 6098 Sayılı TBK.’un 147. Maddesi ise ücret gibi dönemsel nitelikte ödenen alacakların beş yıllık zamanaşımına tabi olacağını belirtmiştir.
Kanundaki zamanaşımı süreleri, 6098 Sayılı TBK 148. Maddesi gereğince tarafların iradeleri ile değiştirilemez.
İş sözleşmesi devam ederken kullanılması gereken ve iş sözleşmesinin feshi ile alacak niteliği doğan yıllık izin ücreti alacağının zamanaşımı süresinin fesih tarihinden başlatılması gerekir (HGK. 05.07.2000 gün ve 2000/9-1079 E, 2000/1103 K).

Av. Burak Eğri