Ortaklığın Giderilmesi Davası (İzale-i Şuyu) Nedir? Şartları Nelerdir?
Ortaklığın giderilmesi davası, bir taşınır veya taşınmaz mal üzerindeki paylı mülkiyetten veya elbirliği ile mülkiyetten şahsi mülkiyete geçişi sağlayan bir dava türüdür. Bu dava, paydaşlardan birinin ya da tamamının kendi hissesini ayırmak istemesi durumunda açılabilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Şartları Nelerdir?
Ortaklığın giderilmesi davasının açılabilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:
- Davaya konu taşınır veya taşınmaz mal üzerinde paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyeti bulunması gerekir.
- Paydaşların sayısı en az iki olmalıdır.
- Paydaşlar arasında paydaşlık ilişkisinin sona ermesi gerekir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Türleri
Ortaklığın giderilmesi davaları, malın bölünebilirliğine göre iki şekilde açılabilir:
- Ayneleştirme yoluyla ortaklığın giderilmesi davası: Bu dava türünde, taşınmaz mal aynen bölünerek paydaşlara paylaştırılır.
- Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi davası: Bu dava türünde, taşınmaz mal satılarak paydaşlara payları oranında satış bedeli ödenir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nasıl Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davası, davayı açmak isteyen paydaş tarafından asliye hukuk mahkemesinde açılır. Dava dilekçesi, davalı paydaşların kimlik bilgileri, taşınmaz malın tapu bilgileri, paydaşların pay oranları ve davacının talepleri gibi bilgileri içermelidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Süreci
Ortaklığın giderilmesi davası, dava dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar. Mahkeme, dava dilekçesi ve eklerine göre ön inceleme yapar. Ön inceleme sonucunda, davayı kabul veya reddeder.
Dava kabul edilirse, mahkeme bilirkişi incelemesi yaptırır. Bilirkişi incelemesi sonucunda, taşınmaz malın aynen bölünebilir olup olmadığı ve aynen bölünebilirse nasıl bölüneceği belirlenir.
Bilirkişi raporuna göre, taşınmaz malın aynen bölünebilir olduğu tespit edilirse, mahkeme aynen bölünmeye karar verir. Taşınmaz malın aynen bölünebilir olmadığı tespit edilirse, mahkeme satış yoluyla ortaklığın giderilmesine karar verir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Bilirkişi Raporu
Ortaklığın giderilmesi davasında, bilirkişi incelemesi oldukça önemli bir yere sahiptir. Bilirkişi, taşınmaz malın aynen bölünebilir olup olmadığını ve aynen bölünebilirse nasıl bölüneceğini belirlemekle görevlidir.
Bilirkişi raporunda, aşağıdaki hususlar değerlendirilmelidir:
- Taşınmaz malın niteliği
- Taşınmaz malın kullanım amacı
- Taşınmaz malın bulunduğu yerin özellikleri
- Taşınmaz malın bölünmesi halinde ortaya çıkacak ekonomik ve sosyal sorunlar
Bilirkişi raporu, mahkemenin ortaklığın giderilmesi davasında karar verirken dikkate aldığı en önemli belgelerden biridir. Bu nedenle, bilirkişi raporunda yer alan hususların, tarafların iddia ve savunmaları ile uyumlu olması önemlidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Sonuçları
Taksim yoluyla ortaklığın giderilmesi davasında, taşınmaz mal aynen bölünerek paydaşlara paylaştırılır. Malın özelliğine ve duruma göre bu paylaşım yöntemini hakim belirler. Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi davasında ise, taşınmaz mal satılarak paydaşlara payları oranında satış bedeli ödenir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Satış Yolu
Taşınmaz malın aynen bölünebilir olmaması halinde, ortaklığın satış yoluyla giderilmesine karar verilir. Bu durumda, taşınmaz mal satılarak elde edilen bedel, paydaşlara payları oranında ödenir.
Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi davasında, aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
- Taşınmaz malın satış değeri
- Taşınmaz malın satış giderleri
- Paydaşların pay oranları
Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi davasında, taşınmaz malın değerinin belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu nedenle, taşınmaz malın değer tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılması faydalı olacaktır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Süre
Ortaklığın giderilmesi davasında, ön inceleme aşaması hariç olmak üzere, yargılama süreci ortalama 1-2 yıl sürmektedir. Ancak, dava konusu taşınmaz malın büyüklüğü, paydaşların sayısı ve diğer faktörlere bağlı olarak yargılama süreci daha uzun sürebilir.
Davacının Ortaklığın Giderilmesi Davasından Vazgeçmesi
Davacının açmış olduğu izale i şuyu davasından vazgeçmesi halinde, hakimin davalılara davaya devam edip etmek istemediklerini sorması gerekmektedir. Davanın mahiyeti gereği karar herkes için aynı hüküm ve sonuçları doğuracak olduğundan davalıların da talep etmeleri durumunda davanın devamını sağlama hakları vardır.
Ortaklığın Giderilmesi Kararı Kesin midir?
Sulh Hukuk Mahkemesince verilmiş olan ortaklığın giderilmesi kararı, davanın kabulüne ya da reddine olması fark etmeksizin istinaf kanun yolu incelemesine tabidir. Bu anlamda, dileyen taraf, Sulh Hukuk Mahkemesince verilmiş olan karara karşı istinaf kanun yoluna başvurabilir. Ortaklığın giderilmesi kararları kesinleşmeden infaz edilemez.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Avukatlık Ücreti
Ortaklığın giderilmesi davasında avukatlık ücreti, dava konusu taşınmaz malın değerine göre, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri göz önüne alınarak taraflarca belirlenir.
Ortaklığın giderilmesi davası, taşınmaz mal üzerindeki paydaşlık ilişkisini sona erdiren önemli bir dava türüdür. Bu nedenle, bu davayı açmadan önce, hukuki danışmanlık alınması faydalı olacaktır.